In de afgelopen 150 jaar zijn “Multatuli” en “Max Havelaar” integraal deel gaan uitmaken van onze cultuur.
Tot op vandaag bloeit in Antwerpen en Gent een Multatulitheater. Gent heeft daarnaast ook nog een eetcafé “Multatuli”. Jaren geleden heeft een overtuigde Vlaamse Multatuliaan uit Wijnegem zijn ijssalon “Multatuli” genoemd als aanklacht tegen de intellectuelen van de gemeente die hem benadeeld hadden en tussen de twee wereldoorlogen heeft een overtuigd communist in Lokeren een boekhandel annex bibliotheek opgestart met dezelfde naam. De 95ste loge van het Grootoosten in Vlaanderen werd eveneens “Multatuli” gedoopt. Max Havelaar is talloze keren bewerkt voor toneel en in 1976 behoorlijk succesvol verfilmd door Fons Rademakers.
Daarnaast kent natuurlijk iedereen Max-Havelaarkoffie en “Max Havelaar” als logo voor fair trade tout court.
Dat Max Havelaar nog altijd een warme plaats heeft in Vlaamse harten, is overtuigend bewezen op 14 mei 2010 – dag op dag 150 jaar na de eerste aankondiging – toen 96 bekende Vlamingen bereid waren om eruit voor te lezen. De happening vond plaats in de toenmalige Hogeschool-Universiteit Brussel die nu KU Leuven Campus Brussel en Odisee heet. Europees voorzitter Herman van Rompuy beet om acht uur ’s morgens de spits af, om de tien minuten nam een andere lezer over, en dat ging zo door tot middernacht. Via televisie, radio en pers werd Vlaanderen er warm aan herinnerd dat Multatuli’s meesterwerk 150 jaar oud was en dat hij het hier bij ons in Brussel geschreven heeft op een kille zolderkamer.
In het najaar volgden nog een symposium over Multatuli in vertaling en een concert (én cd) met bestaande en nieuwe muziek, geïnspireerd door Max Havelaar.
Multatuli was ervan overtuigd dat noch zijn geschrijf, noch het offer dat hij door zijn eervol ontslag had gebracht, vruchten afgeworpen had. Hij moest eens weten hoezeer hij zich daarin heeft vergist.