De Belgische nationale schilderkunst bracht met historiestukken het nationale verleden tot leven. De monumentale doeken van schilders als Gustaaf Wappers, Henri Leys, Louis Gallait e.a. brachten topmomenten uit de geschiedenis in herinnering.
Een van die glorieuze episoden was de Guldensporenslag van 1302. Nicaise de Keyser schilderde La bataille de Courtrai voor het kunstsalon te Brussel in het najaar van 1836. Tijdens de kermisdagen in augustus was het grote schilderij te zien in het Vleeshuis te Antwerpen. Volgens de legende was de jonge Conscience dermate onder de indruk dat het hem inspireerde tot een roman.