Conflict & verzet

Max Havelaar of de koffiveilingen der Nederlandsche Handelmaatschappij is de opzienbarende roman van Multatuli waarin hij scherpe kritiek uitte op het Nederlandse koloniale beleid in Nederlands-Indië, het huidige Indonesië. 

De reclametekst die Van Ostaijen zelf schreef voor Bezette Stad biedt eigenlijk nog altijd de beste samenvatting van wat de lezer te wachten staat: “onmisbaar gelijk een kookboek / ‘Wat ieder meisje weten moet’”.

Bezonken rood is alles ineen, van moederboek over kampliteratuur tot autobiografisch bildungsverhaal, een uitzonderlijk samenspel waarbij de uitzonderlijkheid zelf een onderwerp vormt van de roman.

De avonden, een dolkomische roman waarin niets gebeurt, maakte Nederlandse literatuurliefhebbers duidelijk dat de Tweede Wereldoorlog alle vormen van idealisme bij de jongere generatie gefnuikt had. 

De Leeuw van Vlaanderen is in onze literatuurgeschiedenis het schoolvoorbeeld van de historische roman gebleven: een meeslepend oorlogsverhaal vol trots, dapperheid, samenwerking tussen de sociale klassen in een dynamische en vrijheidslievende maatschappij, gekruid met romantische liefde en gruwelijke geweldtaferelen. 

Het bittere kruid is een menselijk document van een uitzonderlijk gehalte waarin met een maximum aan soberheid de ondergang van een Joodse familie tijdens het nazibewind is opgetekend.

Het boek alfa is een overrompelende taalconstructie waarmee Michiels de ongebreidelde gedachtestroom van een twijfelende schildwacht weergeeft. Het is een gloeiende ode aan de verbeelding, de liefde en de taal, maar stelt tegelijk de kracht daarvan in vraag.

Houtekiet, de roman uit 1939 van Gerard Walschap, handelt over de oprichting van het dorp Deps – officieel ‘de Hespe’ – door de zwijgzame maar eigenzinnige natuurman Jan Houtekiet. 

Karel ende Elegast is een spannend, magisch-realistisch verhaal en het bekendste werk uit de Middelnederlandse Karelepiek. Met slechts 1400 verzen is het een van de weinige volledig bewaarde ridderverhalen uit deze traditie. 

In deze vlammende opvoering van de strijd tussen goed en kwaad voert Vondel meteen ook de meest indrukwekkende versie van de duivel in de Nederlandstalige literatuur ten tonele.

In dit klassieke dierenverhaal komen de dieren samen op de hofdag van koning Nobel de leeuw, waar het klachten regent over het wangedrag van Reynaert de vos, de enige afwezige. Dit Vlaamse meesterwerk is sinds zijn herontdekking rotsvast in de canon verankerd gebleven en is volgens sommigen de enige tekst uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis ‘die nog nooit door iemand saai is gevonden’. 

Het gezin Van Paemel bracht de diepe kloof tussen de sociale standen en de onmenselijke armoede van de uitgeperste plattelandsbevolking aan het licht. De vermenging van die diepe tragiek met de voor Buysse zo typerende, ontspannende humoristische elementen maken het stuk ook vandaag nog steeds aantrekkelijk.